Yararlı Cemiyetler

*Ulusal hak ve çıkarları koruyup kollamak

*Türk milletinin haklı sesini tüm dünyaya duyurmak

*Türk milleti hakkında alınan ve uygulamaya başlanan kararlara sessiz kalınmayacağını göstermek için teşkilatlanmışladır.

Cemiyetler, Osmanlı Cemiyetler Kanunu'na göre kurulmuşladır. Yasal kuruluşlar olarak varlıklarını devam ettirmişlerdir. İlk olarak işgal tehlikesi olan yerlerde kurulurken daha sonra tüm yurda yayılmışlardır.

Kars Milli İslam Şurası: 5 Kasım 1918'de Yakup Şevki Paşa'nın desteğiyle kurulmuştur. Amaç Kars ve çevresinin Ermenilere verilmesi tehlikesinin önüne geçmektir. Kurucusu Piroğlu Fahrettin Bey'dir. 1919'da cemiyet tarafından Cenubi-Garbi Kafkas Geçici Milli Hükümeti kurulmuştur.

Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Heyet-i Osmaniye Cemiyeti: Aralık 1918'de Cafer Tayyar Bey'in desteğiyle kurulmuştur. Trakya'nın Yunanlılar tarafından işgalinden sonra dağılmıştır.

İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti: Aralık 1918'de kurulmuştur. Amacı bu coğrafyalarda Müslüman ve Türklüğü tanıtmaktır. İtilaf devletlerinin isteklerine karşı durmuşlardır. Bölgesel kongreler düzenlemişlerdir. İzmir'in işgali öncesi Redd-i İlhak Cemiyeti'ni kurma kararını almışlardır.

Trabzon Muhafaza-ı Hukuk Cemiyeti: Trabzon'un önde gelen eşrafı tarafından 1919' da kurulmuştur. Yayın organı İstikbal Gazetesi'dir. Doğu Karadeniz'de kurulması düşünülen Pontus Devleti'nin kurulmasının önüne geçmek amacıyla teşkilatlanılmıştır.

İstanbul'u baskı altına almak, Paris Kongresi'ne heyet göndermek, Doğu Karadeniz bölgesinde kongreler düzenlemek, bölge halkının silahlı veya silahsız olarak örgütlenmesini sağlamak gibi görevlerini üstlenmişlerdir.

Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-ı Hukuk-u Milliye Cemiyeti'nin Erzurum şubesi ile bağlantı kurularak Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz'de Ermenilik ve Rumluk karşısında birlikte hareket etmişlerdir. Ayn zamanda Erzurum Kongresi'nin toplanmasına öncülük etmişlerdir.

Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti: Aralık 1918'de İstanbul'da kurulmuştur. Faaliyet sahası 6 Doğu vilayetidir. En kuvvetli bulunanı Erzurum şubesidir. Yayın organı Hadisat Gazetesi'dir. Erzurum kongresi sonunda Şarki Anadolu Vilayat-ı Müdafaa Hukuk-u Milliye Cemiyeti adı altında Trabzon Muhafaza-ı Hukuk Cemiyeti ile birleştirilmişlerdir.

Milli Kongre Cemiyeti: Cemiyetin amacı bütün miili cemiyet ve fırkaları aynı platform etrafında toplamak ve ortak kararların alınmasını ve uygulanmasını sağlamaktır. Partiler üstü bir kuruluş olan Milli Kongre, bir çok yayın faaliyetlerinde de bulunmuştur.

Karakol Cemiyeti: Gizli bir yapıya sahiptir. İttihat ve Terakki'nin bir koludur. Kuvay-ı Milliye örgütlenmesi, silah temin etmek, silah depolarını havaya uçurmak gibi siyasi faaliyetlerde bulunmuşlardır.

* Kurulan milli cmiyetlerin hepsi Mustafa Kemal'e bağlıdır.