Nedenleri: 1870 Sedan Savaşı ile Almanya ve İtalya'nın birliklerini kurmaları, bunların büyük devlet olarak devletlerarası ilişkilerde yer almak istemesi ve bunun için girişimlerde bulunmaları, Viyana Kongresi statüsünü ve güçler dengesini büyük ölçüde değiştirmişti. Bundan sonra yeniden bir dengenin kurulması girişimleri ise Avrupa'da yeni blokların ortaya çıkmasına ve bunların birbirleriyle çatışmasına yol açmıştı. Bloklar arasındaki gerginlik karşılıklı silahlanmaya neden olmuş, bu da "Silahlı Barış Dönemi"ni ortaya çıkarmıştı. Bu dönemde, bloklar ve devletlerarası ilişkilerde çok yönlü gelişmeler gerginliği çoğaltmış ve devletleri bir savaşın eşiğine getirmişti. Bu genel çerçevede I. Dünya Savaşı'nın çeşitli ekonomik, siyasi ve askeri nedenleri vardı.
İngiltere: Almanya'nın gelişen ekonomisinin dünya pazarlarını ele geçirmesinden ve askeri yönden güçlenmesinden endişelenmekteydi. Nitekim Almanya 1890'lardan sonra izlediği politikayla Güneydoğu Avrupa ve Önasya'yı etkisi altına almış, Afrika'yı ve Uzakdoğu'yu da girişimleriyle etkisi altına almaya çalışıyordu. Böylece Almanya; İngiltere için denizlerde güçlü bir rakip ve Avrupa'da dengeyi bozan bir güç haline gelmişti. Bu da İngiltere'nin güvenliği ile Hindistan Yolu ve denizaşırı çıkarları yönünden, tepkisine yol açmıştı. Bu nedenle İngiltere Almanya'nın güç ve etkinliğinin azaltılmasını istiyordu.
Fransa: Yanıbaşında güçlü bir Almanya'nın varlığından, güvenliği açısında endişelenmekteydi. Diğer yandan 1870'den beri Almanya'dan öç almak ve Alsace-Lorraine'yi ele geçirmek istiyordu. Çıkabilecek bir savaşta Almanya'yı parçalamanın hesabı içindeydi.
Rusya: Batı sınırında Almanya'nın bir güç olarak belirmesinden ve Doğu Avrupa'da Panislavist emellerine set çekmesinden, bu arada Pancermenizmin tehlike haline gelmesinden memnun değildi. Almanya'yı yıkarak ona dayanan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nu parçalayarak bu tehlikeyi ortadan kaldırmak ve bütün Slavları Rus egemenliğine alabilmek emelindeydi. Bundan başka İstanbul ile Boğazları, İngiltere ve Fransa'nın müttefiki olmasından yararlanarak ele geçirmeyi tasarlıyordu.
Almanya: Ekonomik ve siyasi yönlerden dünyada daha etkin hale gelmek istiyordu. Özellikle Doğu'ya doğru genişlemek, Alman artık nüfusunu bu yörelere yerleştirmek ve yeni pazarlar ele geçirmek düşüncesiydi.
Avusturya-Macaristan: Bu devlet kendisine en büyük zararın Panislavizmden geleceğini anlamıştı. Özellikle Sırbistan'ın büyük iddialarla harekete geçmesinin ve Rusya'nın bu devleti desteklemesinin tehlikeli olduğunu görmüştü. Bu nedenle Sırbistan'ı ortadan kaldırarak Doğu'ya doğru genişlemek ve Rus etkisini Balkanlardan uzaklaştırmak istiyordu.
İtalya: Üçlü İttifak bloğu içinde olmakla beraber, gizlice Fransa ile anlaşmıştı. Amacı, Avusturya'nın egemenliğinde kalmış olan İtalya topraklarını kurtarmak, Akdeniz ve çerçevesinde yeni sömürgeler ele geçirmekti.
Balkan bunalımından doğan Avusturya-Sırbistan çatışmasından dolayı Avrupa'da savaş patlak verdi ve kısa sürede bu savaş genel savaş çerçevesine büründü. Avusturya veliahtı Arşidük Ferdinand ve karısının 28 Haziran 1914'te Saraybosna'da bir Sırp tarafından öldürülmesi savaşın zahiri sebebi oldu. İtilaf ve İttifak Devletleri arasında başlayan savaşa kısa süre sonra tarafsız devletlerde katıldı. 3 Mart 1918'de Rusya, 29 Eylül 1918'de Bulgaristan, 30 Ekim 1918'de Osmanlı, 3 Kasım 1918'de Avusturya-Macaristan, 11 Kasım 1918'de yenilgiyi kabul ederek savaştan çekilmeleriyle Kasım 1918'de fiilen sona erdi.
Birinci Dünya Savaşı'nı durduran mütarekelerin imzalanmasından sonra sıra barış anlaşmalarının yapılmasına gelmişti. Ancak, barış koşullarının saptanması konusunda, Müttefik Devletler arasında farklı görüşler ortaya atıldı. Bunda Wilson İlkeleri'nin uygulanıp uygulanmayacağı önemli rol oynuyordu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder